Teoria prawdy Haima Gaifmana. Wątpliwości i zarzuty

Abstract

DOI: https://doi.org/10.26333/sts.xxxvi2.07

W artykule omawiam teorię prawdy zaproponowaną przez Haima Gaifmana z perspektywy radzenia sobie z różnymi problematycznymi zdaniami. Zamierzam pokazać, że koncepcja ta narażona jest na poważne zastrzeżenia, tak samo jak związana z nią teoria Saula Kripkego. Gaifman punktem wyjścia swojej teorii czyni łamigłówkę silnego kłamcy. W celu jej rozwiązania postuluje, by wartości logiczne przypisywać nie zdaniom-typom, lecz ich egzemplarzom. Przyjmuje ponadto, że wartość logiczna danego zdania-egzemplarza zależy nie tylko od leksykalnych i strukturalnych własności odpowiadającego mu zdania-typu, ale także od jego umiejscowienia w sieci powiązań zachodzących pomiędzy poszczególnymi zdaniami-egzemplarzami. Dwa egzemplarze tego samego zdania-typu mogą mieć różne wartości logiczne. Przedstawiona teoria jest więc paradygmatem kontekstualnej teorii prawdy. Pojęcie zdania-egzemplarza Gaifman zastępuje ogólniejszym od niego pojęciem znacznika. Wartość logiczna jest przypisywana znacznikowi przez odpowiedni algorytm (tzw. pointer semantics). Artykuł zawiera omówienie zarówno aparatu technicznego teorii Gaifmana, jak i jego wad.