Abstrakt
DOI: http://doi.org/10.26333/sts.xxxii1.04
Arystoteles wyodrębnił w Organonie dwa rodzaje rozumowań: analityczne i dialektyczne. Badaniami rozumowań analitycznych, które podjął w Analitykach I i II, zasłużył sobie na miano ojca logiki formalnej. Według Chaima Perelmana, współczesnym logikom umknął z pola widzenia fakt, że rozważania Arystotelesa na temat rozumowań dialektycznych – podjęte w Topikach, Retoryce i O dowodach sofistycznych – czynią zeń także ojca teorii argumentacji. Niniejszy artykuł jest próbą odpowiedzi na tę diagnozę. Jego celem jest potwierdzenie tezy Perelmana o jednorodności Arystotelesowskiej koncepcji sylogizmu teoretycznego i praktycznego. W tym potwierdzeniu kluczową rolę odgrywa pojęcie entymematu. W artykule odpowiadamy na pytanie, jakie miejsce zajmuje ono w teorii retoryki Arystotelesa i porównujemy je z ogólnym pojęciem sylogizmu. Szkicujemy też strukturę argumentacji przez entymemat oraz przedstawiamy dwa typy entymematów omawiane przez Arystotelesa: pozorne i obalające.
Bibliografia
Achmanow, A. (1965). Logika Arystotelesa. Warszawa: PWN.
Bitzer, L. (1959). Aristotle’s Enthymeme Revisited. Quarterly Journal of Speech, 45, 399–408. Przedruk w: K. V. Erickson (red.). Classical Heritage of Rhetoric (s. 141–155). Metuchen, New Jersey: Scarecrow Press 1974 .
Grimaldi, W.M.A. (1972). Studies in the Philosophy of Aristotle’s Rhetoric. Wiesbaden: Franz Steiner Verlag.
Hacking, I. (2013). What Logic did to Rhetoric. Journal of Cognition and Culture, 13, 419–436.
Lechniak, M. (2011). Przekonanie i zmiana przekonań. Lublin: Wyd. KUL.
Lechniak, M. (2012). Elementy logiki dla prawników. Lublin: Wyd. KUL.
Malinowski, J. (1997). Logika niemonotoniczna. Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria, 21(1), 37–53.
Madden, E. H. (1952). The Enthymeme: Crossroads of Logic, Rhetoric and Methaphysics. Philosophical Review 61, 368–376.
Madden, E. H. (1957). Aristotle’s Treatment of Probability and Signs. Philosophy of Science, 24, 167–172.
Makinson, D. (2008). Od logiki klasycznej do niemonotonicznej. Toruń: Wyd. Naukowe UMK.
Malinowski, J. (1997). Logika niemonotoniczna. Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria, 21(1), 37–53.
McBuruney, J. H. (1936). The Place of Enthymeme in Rhetorical Theory. Speech Monographs 3. Przedruk w: K.V. Erickson (red.), Aristotle, The Classical Heritage of Rhetoric (s. 117–140). Metuchen, New Jersey: Scarecrow Press.
Perelman, Ch. (2002). Imperium retoryki. Warszawa: PWN.
Pollock, J. (2008). Defeasible Reasoning. W: J. Adler, L. Rips (red.), Reasoning: Studies of Human Inference and its Foundations (s. 451–470). Cambridge: Cambridge University Press.
Pollock, J., Gillies, A. (2000). Belief Revision and Epistemology. Synthese, 122, 69–92.
Ross, W. D. (1949). Aristotle’s Prior and Posterior Analytics. Oxford: Oxford University Press.
Sprute, J. (1982). Die Enthymemtheorie der aristotelischen Rhetorik. Gottingen: Vandenhoeck & Ruprecht.
Walton, D. (2001). Enthymemes, Common Knowledge, and Plausible Inference. Philosophy and Rhetoric, 34(2), 93–112.